Ngày 27/03/2020, tiến sĩ Trần Đức Anh Sơn - một nhà nghiên cứu lịch sử từng bị khai trừ khỏi Đảng Cộng sản Việt Nam vì đăng các thông tin sai sự thật, trái với đường lối của Đảng trên Facebook – đã lần nữa vướng phải nghi vấn đăng tin giả. Cụ thể, ông Sơn viết trên Facebook rằng virus corona “đã xuất hiện trong một báo cáo do một nhóm các nhà virus học của Trung Quốc làm rò rỉ từ tháng 3 năm 2019, 8 tháng trước khi bệnh dịch do con virus này gây ra bùng phát dữ dội ở Vũ Hán”. Từ đó, ông Sơn quy kết rằng Trung Quốc đã chủ động “gieo dịch”, sau đó xóa các tài liệu nghiên cứu để che giấu nguy cơ dịch bệnh.
Cùng ngày 27/03, FB Nguyễn Tiêu Quốc Đạt phản bác ông Sơn trên 3 điểm. Thứ nhất, báo cáo mà ông Sơn trích dẫn “là nghiên cứu về chủng virus corna có trên dơi đã từng gây ra dịch SARS năm 2008”, chứ không phải là nghiên cứu về chủng virus mới gây dịch COVID-19. Thứ hai, báo cáo đó vẫn hiện diện trên Internet chứ không bị xóa, vì vậy không thể nói rằng Trung Quốc xóa tài liệu. Thứ ba, ngay trong tháng 1, giới khoa học Trung Quốc đã cung cấp 50 nghiên cứu về độc lực, bảng mã gene và cấu trúc của nCoV, giúp ích cho việc nghiên cứu của Mỹ, vì vậy không thể nói rằng Trung Quốc che giấu thông tin về nCoV.
Xét các phản ứng của ông Sơn trong vụ việc, nhiều khả năng ông chỉ đưa thông tin sai do nhầm lẫn. Ông đã vô ý làm sai thông tin (do thiếu kiến thức, do có định kiến với Trung Quốc), từ đó vô ý gây hại cho người đọc. Hoạt động đưa tin của ông bị chi phối bởi động cơ chính trị, là tuyên truyền chống Trung Quốc, hy vọng qua đó cổ súy khuynh hướng chống lại lý tưởng cộng sản mà Nhà nước Việt Nam đang theo đuổi.
Như vậy, thay vì giữ tinh thần khách quan và thận trọng của người nghiên cứu khoa học, ông Sơn đã xử lý thông tin một cách cẩu thả và cảm tính, do bị dẫn dắt bởi ác cảm với Trung Quốc và tư tưởng chống cộng. Nếu ông không thay đổi cách ứng xử với thông tin, những vụ việc tương tự trong tương lai sẽ góp phần chứng minh rằng quyết định khai trừ ông khỏi Đảng Cộng sản Việt Nam là hợp lý.
Nhận xét
Đăng nhận xét